KLARNET BİLEZİKLERİ

BİLEZİK (LIGATURE)

Bek ile kamışı birbirine bağlayan ve kamışın bek üzerinde sabit durmasını sağlayan metal parçaya bilezik denir.

Günümüzde deri ve metal malzemeden yapılmış olanları tercih edilmekle beraber daha eski klarinetlerde fildişi gibi sert malzemelerden de bilezik yapıldığı bilinmektedir.

Bileziklerin amacı kamışı ağızlık üzerindeki düzleme sabitleyerek havanın geçeceği açıklığı belirli oranda aynı aralıkta tutmaktır.

Günümüzde ki klarnet bilezikleri ;
Deri, metal, altın, gümüş, örgü, gibi malzemelerden yapılmakta ve bu malzemeler icracılar tarafından daha fazla tercih edilmektedir.

Örgü bilezik genelde Alman klarinetçiler tarafından tercih edilirken Almanlar eski bir yöntem olan “kamışı iple bağlama” tekniğini hala devam ettirmektedir.

Bu tekniğin uygulandığı ağızlıklarda ipin yerleştirileceği küçük yivler bulunmaktadır. Böylelikle ipin kayması tamamen engellenmiş olur.

Günümüzde Fransa, İngiltere ve Romen ülkelerinde ise halen metal ve deri ligatür kullanıldığı bilinmektedir. Bu yöntemi tercih eden çalıcıların ağızlıklarında, ligatürü sabitleyen herhangi bir yiv bulunmamakla beraber ligatürün kendisi burgu vidalı olduğundan kolayca sıkıştırılabilmektedir.

BİLEZİĞİN KLARİNET ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Bir bilezik farklı noktadan kamışa uyguladığı basınç sayesinde bek ile kamışın mesafe aralığını değişdirebilir. Örneğin ;

Bilezik ; Beki ile kamışı alt taraftan sıktığı zaman bekin açıklığını değişdirebilir, kamışın uç kısmı ile bekin uç kısmı arasında ki mesafeyi arttırabılır.

Tam tersi olarak da basınç üst taraftan uygulandığında kamış ile bek mesafesini azalabilir.

İyi bir bilezik kamışa doğru noktadan stabil bir basınç uygularken
Kötü bir bilezik uyguladığı nokta ve basınçdan kaynaklı olarak kamışın bek üzerinde ki pozisyonunu değişdirebilir. (Açıklık mesafesi-Kertliğe tam oturmama gibi)

İyi bir bilezik klarnetten rahat bir ses elde etmemize yardımcı olurken
Kötü bir bilezik yine uyguladığı nokta ve basınçdan kaynaklı olarak (tam sıkmama durumunda) kamışın bek üzerinde ki pozisyonunu değişdirerek icracıya rahat üfleme olanağı vermeyebilir.

İyi bir bilezik yine entonasyonda önemli rol oynarken,
Kötü bir bilezik entonasyon anlamında icracıya dezavantaj sağlayabilir.

İyi bir bilezik klarinetten çıkan tona ciddi oranda katkı sağlarken
Kötü bir bilezik ile bu mümkün değildir.

İcracı bu kolaylıkları yakalamak için çalıcı, kendi yapısına ve ağızlığına uygun olan modeli deneyerek bulmalıdır.

FARKLI MALZEMELERDEN YAPILAN BİLEZİKLERİN TONA ETKİSİ

Deri bilezik ; Yapıldığı malzemenin sert ve kalınlığına bağlı olarak tonu yumuşatıp matlaştırırken aynı zamanda klarinetin tonunu da boğabilmektedir.

Gümüş bilezik ; Klarinetin tonunu daha parlaklaştırmakla birlikte yapıldığı firmanın kullandığı malzeme kalıtesıne göre tonu aynı oranda yumuşatabilir yada daha sertleştirebilir.

Metal bilezik ; Önemli bir özelliği olmamakla birlikte, sadece kamışı sıkma işlevini yerine getirir.

Farklı modellerde klarinet bileziği üreten markalardan en çok tercih edilenleri ;
Vandoren Optimum, Vandoren Leather, Francois Louis, Vandoren MO, Bg standart, Rovner, Pomarico ligature vs...

İyi çalışmalar dilerim...

Onur SAĞLAM