KLARNET KAMIŞI ÜZERİNE

KAMIŞ (REED)

Bekin açık olan arka yüzeyine yerleştirilen, sesin çıkışını sağlayacak tahtaya kamış adı verilir.

Klarnet kamışı, Akdeniz’de yetişen sazlık kamışı ailesinden olan “Arundo Donax” isimli bir çeşit bambudan yapılır. Bu ağacın kamış gövdesi bir yıl içerisinde yeterli olgunluğa ulaşmaktadır. Bir yılın sonunda hasat edilmezse ağaç gereğinden fazla kuruyup sarararak sert bir bambu halini alır ve işlenmesi zorlaşır. Kamışın iç yapısı yan yana eklenmiş görüntüsü veren küçük hava kesecikleriyle doludur. Bu yapı kamışa esneklik kazandırır ve kamışın sertlik oranı bu delikli yapıya bağlıdır. Deliklerin genç ağaçlarda gözle görülmesi zor iken yaşlı ağaçlarda açıkça görülür. Bir Bb tonaliteli klarinet için kamıştan kesilen parçanın, makineye girecek büyüklükte olması gerekmektedir (standart bir kamış için ortalama boy: 7 cm, en: 1 cm, kalınlık: 0,4 mm olmalıdır). Klarinetin çeşitli boylarına göre kesilen kamışın ölçüleri değişmektedir. Kamışın alt tarafına denk gelen kısmı makineler tarafından rendelenir ve keskinleştirilerek inceltilir. Yukarı kısmı ise sadece düzgün bir şekilde kesilir. Kamışın en uç noktasındaki kalınlığı 0,08 milimetreye kadar inebilmektedir. Kamışlar canlı bir materyal oldukları için her seferinde makinelere aynı kazıma ölçüleri verilse dahi kamışların kalınlığı ve sertliği aynı olmayabilir. Her seferinde aynı ölçüde olmasa da yakın ölçülerde kamış çıkarmak için günümüzde dijital kumpaslar kullanılmaktadır.

Kamış, ağızlığa ligatürle bağlandığında ağızlığın hava kertiği ile kamış arasında, havanın geçmesi amaçlanan bir boşluk oluşur. Dudaklar kamışı kontrol ederek üflendiğinde ses elde edilir. Böylelikle kamış ağızlıkla beraber aynen bir ventil görevi görerek açılıp kapanmaya, yani titreşmeye başlar. Hava akımı kamışla ağızlık arasındaki boşluktan geçerek kırılır. Bunun sebebi kamışın elastik olması ve çok hızlı şekilde titreşebilmesidir. Bu titreşimler klarinetin içinde oluşan hava sütunu sayesinde kesintisiz şekilde sesleri duymamızı sağlar.

Bütün kamışlar aynı kişi tarafından, aynı ağızlık ve hatta aynı klarnetle çalınsa dahi kendine has tınılar ve titreşimler yaydıkları için çalıcıların kendilerine ve klarinetlerine uygun olan kamışı deneyerek bulmaları gerekmektedir. Hava şartlarından da oldukça fazla etkilenen kamışlar nemli havada kolayca titreşirken aynı kamışın kuru bir havada oldukça zor titreştiği görülebilir. Bu durum çalıcılar açısından seçici davranmayı gerektiren bir diğer faktördür.

Klarnet de kamış seçimi çok ama çok önemlidir. Kamış seçimini mutlaka bekinize ve icranıza göre yapmalısınız. Kamış numaraları yumuşaktan serte doğru 1 numaradan başlayarak, 5 numaraya kadar devam eder.