KLARNET TARİHÇESİ HAKKINDA

Klarnet, üflemeli enstrümanlar içinde bulunan en genç üyelerdendir.

Tarihinin tam olarak ne zamana dayandığı bilinmemektedir. Klarnete ilkel uygarlıklarda rastlanabilse de yayılma sürecinin ne olduğu, gelişme süreçleri konusunda tam bir bilgi yoktur.

Bu konuda tam anlamıyla bir netlik olmasa da klarnetin Mozart öncesinde ortaya çıkmış olduğu eserlerde kullanımlarına bakıldığında kesindir. Müzik tarihi araştırmacılarına göre tek kamışlı enstrümanlar, çok eski doğu kökenli çalgılar baz alınarak geliştirilmiştir. Birçok eski uygarlıkta ve tüm doğu İslam uygarlıklarında klarinetin atası sayılabilecek çalgılara rastlanır.

M.Ö. 2700′lü yıllarda Mısır’da bulunan “mmt”, Kuzey Afrika’da ZUMMARA isimli Çift Klarnet bunlara örnek gösterilebilir. Zummara iki uzun bambu kamışından oluşan ve üzerinde gelişi güzel açılmış dört ya da altı delik bulunan bir çalgıdır. Arap dünyasından Batı uygarlığına geçen ve klarinetin atası olarak kabul edilen chalumeau, tek hava kolonlu ve tek kamışlıdır. Chalumeau kelime kökenlerine bakıldığında Fransız kökenli olan “chalumeau” adı, Latince “Calamus” (Küçük Kamış) ve Yunanca “Calone” (Kamışlı Flüt) anlamına gelen terimlerin karışımıdır.

Bu konuda aşka bir görüş ise; “Chalumeau” adının, 17’nci yüzyıl boyunca fagot, obua, flüt yapımcılarına para desteği sağlayan Fransız Hotteterre ailesinin adından geldiğidir.

Fakat çalgının 13’üncü yüzyılda bile “ chalumeau “ adıyla kullanılışı, söz konusu görüşü çürütmektedir. Chalumeau” adı aynı zamanda “Duru ve Parlak” anlamına gelen pastoral renkleri çağrıştıran kamışlı çalgılara da verilmiştir.

Arabistan’dan gelen “Arghül” ün torunu olan chalumeau, 30 cm. uzunluğunda, yedi delikli , küçük, tek kamışlı ve bir oktav ses aralığına sahip olan ve birçok besteci tarafından solo çalgı olarak da kullanılan chalumaue’nun bas sesleri çeşitli operalarda kırsal efekt yaratmak amacıyla kullanılmıştır.

Bu besteciler Telemann, Ariosti, Bono, Bononcini, Fux, Gluck ve Steffani’dir. Chalumeau’nun klarnet’e dönüşmesinde Johann Christoph Denner ve oğlu Jacop Denner’in önemli bir rol oynamıştır.

Jacop Denner, 1690’lı yıllarda Almanya’nın Nuremberg kentinde yaşamış bir flüt yapımcısıdır.

Denner, yedi delikli chalumeau’nun perdelerini isimlendirerek, çalgı üzerinde yeni perdeler konumlandırılmasını sağlamıştır.

Ayrıca ince seslerin daha rahat, daha doğru bir entonasyon ile elde edilmesine yarayan parçaları ve pozisyonları keşfetmiştir.

Denner ve oğlu birçok değişik yöntem üzerinde çalıştıktan sonra kamışın dudaklarla doğrudan kontrol edilmesi yöntemini getirmişler ve bek’i çalgıya eklemişlerdir. “Bek”, klarnet içinde rezonansı sağlayan özel küçük parçadır.

Klarnet tarihi kayıtlarına göre klarnetin kayıt altına alınması 1790 yılından itibaren başlamaktadır.