Sol klarnet ile Si bemol klarnetin farkı

SORU : Onur hocam bizlere verdiğiniz eşsiz bilgiler için çok teşekkür ederiz. Ben klarnete yeni başlayacağım ve internette o kadar farklı bilgiler mevcut ki gerçekten kafam karıştı. Sizden bir öneri almak istiyorum ? Ben hangi enstrüman ile başlamalıyım ve sol klarnet ile si bemol klarnet arasındaki farklar nelerdir ? Si bemol klarnet ile Türk müziği çalınabilir mi ?

Şimdiden değerli vakitlerinizi ayırdığınız için çok teşekkür ederim. ( DEMİR AKARSU )

CEVAP : Demir bey merhaba, teşekkür ederim samimiyetiniz için.

Si bemol klarnet, günümüzde klasik batı müziğinden, klezmere, Hint müziğinden, geleneksel Türk müziği ve caza kadar farklı müzik türlerinin icrasında rastladığımız si bemol klarnet, parlak bir tınıya ve 4 oktavlık geniş ses aralığına sahip olmasıyla ailenin en çok tercih edilen üyesidir. Yaklaşık olarak 65 cm boylarında olan si bemol klarnet, diyapozona göre büyük ikili kalın sesini duyurur. Si bemol klarnetin partisyonları, her zaman sol anahtarlı portelere yazılır ve eserin tonalitesiyle eş değer duyumun sağlanması için orkestra partitürlerine bir tam ses yukardan aktarılır.

Sol Klarnet ise ilk olarak ne zaman ve kim tarafından üretildiği bilinmemekle birlikte, literatürde klarnet ailesinden kabul edilmeyen ve genellikle Türk klarnetistlerin tercih ettiği bir enstrümandır.

Yaklaşık olarak 75-78 cm boylarında hem Fransız sistem hem Alman sistem olarak üretilen bir enstrümandır ve Türk müziği icra eden bir çok klarnetist daha çok Alman sistemi tercih etmektedir.

Bu tercihin sebepleri arasında Alman sistem klarnetlerin az perdeli oluşunun kolaylığından bahsedilse de Fransız sistemin sağlamış olduğu alternatif pozisyon zenginliği aslında bu fikrin çokta geçerli olamayacağını bizlere göstermektedir.

20.yüzyıl başlarında Türk müziğinde kullanılmaya başlanan Alman sistem sol klarnetin, Türk klarnetistler tarafından daha yaygın olarak kullanılmasının nedeni benim düşüncelerime göre eğitiminin usta-çırak arasındaki taklit ilişkisinde ve bu ilişkinin nesilden nesile aktarılması sürecinde gizlidir. Ustayı taklit eden çırağın, onun gibi çalmaya çalışması ve onun yönlendirmelerini uygulaması aşikardır.

Sol klarnetin Avrupa’da ve klasik batı müziğinde tercih edilmemesinin sebebi ise enstrümanın tınısının fazla koyu olmasından kaynaklı besteciler tarafından hayalet ses olarak nitelendirilmesi ve boy uzunluğuna bağlı olarak perdeler arasındaki mesafenin, seri pasajlarda icracıya rahatlık sağlamıyor olmasıdır.

Bu kadar teknik bilgiden sonra konuyu özetlemek gerekirse rahatlıkla si bemol klarnet ile Türk müziği çalıabilir hatta yeni başlayanlara da çoğı zaman si bemol klarnet önermekteyim. Perdeler arasındaki mesafenin yakın olması, enstrüman boyunun kısa olması Türk müziğinde kullanılan tampere olmayan seslerin icrasında yeni başlayanlar için her zaman bir avantaj olmuştur. Malesef internette ciddi bir bilgi kirliliği mevcut olup önüne gelenin klarnet hocası olduğunu zannetmesinden kaynaklanmakta bu sorunlar. Doğru adresin burası olduğunu unutmamanız dileğiyle. İyi çalışmalar dilerim. Sevgiler...